Tại sao chủ nghĩa xã hội ?

29 Tháng 7, 2025

Chào mừng các độc giả đã trở lại với trang, chúng tôi mong rằng các độc giả đang nằm trên chiếc giường ấm áp thoải mái của mình hoặc tận hưởng cuộc sống đêm với gia đình, bạn bè ! Hôm nay chúng tôi trở lại với bài viết “Tại sao chủ nghĩa xã hội?”.

Tại sao chúng ta cần phải tiến lên chủ nghĩa xã hội, tại sao phải đấu tranh cho một trật tự xã hội mới hoàn toàn, tại sao phải hy sinh gian khổ bản thân vì một thứ đã bị “vứt bỏ”, “đào thải”,... ? Đây chính là câu trả lời mà chúng tôi sẽ trả lời trong bài viết ngày hôm nay !

1.Chủ nghĩa xã hội là gì ?

Có rất nhiều ý tưởng về chủ nghĩa xã hội khác nhau, nhung Chủ nghĩa xã hội được nói đến ở đây là chủ nghĩa xã hội của chủ nghĩa Mác-Lênin. Chủ nghĩa xã hội theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin là một hình thái kinh tế - xã hội được hình thành từ những mầm mống đã có sẵn trong chủ nghĩa tư bản, lấy nền kinh tế kế hoạch được vận hành một cách dân chủ làm cơ sở kinh tế và có hình thái chính trị là nền chuyên chính vô sản - quyền lực nhà nước về tay giai cấp vô sản.

2. Tại sao chủ nghĩa xã hội ?

2.1.Một xã hội bình đẳng hơn

Dưới chủ nghĩa xã hội, bạn sẽ được trả công bằng phiếu lao động và theo số giờ làm việc của bạn. Như Marx đã nói trong “Phê phán cương lĩnh Gôta” : “Anh ta nhận của xã hội một cái phiếu chứng nhận rằng anh ta đã cung cấp một số lao động là bao nhiêu đó (sau khi đã khấu trừ số lao động của anh ta làm cho các quỹ xã hội) và với cái phiếu ấy, anh ta lấy ở kho của xã hội ra một số lượng vật phẩm tiêu dùng trị giá ngang với một số lượng lao động như thế. Cùng một lượng lao động mà anh ta đã cung cấp cho xã hội dưới một hình thức này thì anh ta lại nhận trở lại của xã hội dưới một hình thức khác.” [1]. Vậy điều này hạn chế sự bất bình đẳng thu nhập bằng cách nào ? Đơn giản,vì lao động là nguồn thu nhập duy nhất (trừ các trường hợp bị khuyết tật, ốm,...). Khi lao động là nguồn thu nhập duy nhất và sự bóc lột bị xóa bỏ thì bất bình đẳng thu nhập chỉ có thể đến từ khả năng lao động của mỗi người, vốn không có sự khác đáng kể so với sự bất bình đẳng thu nhập khổng lồ dưới chủ nghĩa tư bản. Hơn nữa, vì bản chất là nền kinh tế kế hoạch nên chủ nghĩa xã hội loại bỏ một tác nhân lớn gây ra sự bất bình đẳng thu nhập là thị trường. Theo thời gian, thị trường sẽ tạo ra sự bất bình đẳng lớn, cụ thể là người lao động sẽ có phân phối thu nhập theo phân phối Boltzmann-Gibbs [2] [3].

2.2.Nâng cao chất lượng cuộc sống của đại đa số nhân dân

Như chúng ta đã biết, dưới chủ nghĩa tư bản diễn ra sự bóc lột, nhưng sự bóc lột nhiều thế nào ? Theo tính toán của giáo sư khoa học máy tính Paul Cockshott và giáo sư kinh tế học Allin Cottrell, tỷ lệ bóc lột ở Vương Quốc Anh, tính theo công thức s/v - giá trị thặng dư/ trên tư bản khả biến/lương trả cho nhân công là 98% [4]. Con số 98% này nghĩa là bạn làm 8 giờ thì (xấp xỉ) 4 giờ sẽ là tiền lương của bạn, 4 giờ còn lại sẽ vào túi nhà tư bản. Nếu xóa bỏ sự bóc lột ở Vương Quốc Anh vào năm 1993 thì bất kỳ ai, không kể giới, xu hướng tính dục, sắc tộc, dân tộc,... đều sẽ nhận được 14 Bảng Anh (€) mỗi giờ (trước thuế) [5], trừ khi họ làm việc ít hoặc nhiều năng suất hơn mức trung bình. Vào năm 1993, chỉ có duy nhất 1% nam giới lao động chân tay được trả hơn 14€/giờ, nữ giới lao động chân tay không không có ai được trả hơn 14€/giờ [6]. Sang các tầng lớp lao động phi tay chân thì chỉ có 29% nam giới và 11% nữ giới được trả hơn 14€/giờ [7]. Khi sự bóc lột bị xoá bỏ, đại đa số nhân dân sẽ chứng kiến chất lượng cuộc sống của mình tăng cao, đi kèm với đó là sự bất bình đẳng thu nhập giảm sút đáng kể. Sự bình đẳng về thu nhập đem lại nhiều lợi ích như gia tăng sự hạnh phúc về tổng thể [8], nâng cao sức khoẻ của toàn dân, nhất là những ai từng có thu nhập thấp [9], nâng cao sự tin tưởng lẫn nhau [10],...

2.3.Xóa bỏ các cuộc khủng hoảng kinh tế theo chu kỳ

Dưới chủ nghĩa tư bản, chúng ta có các cuộc khủng hoảng kinh tế theo chu kỳ. Cứ khoảng 7 - 10 năm là lại có một cuộc khủng hoảng kinh tế với sự suy thoái kinh tế, nạn thất nghiệp tràn lan,...Tuy sau đó có sự phục hồi và mở rộng nhưng nhìn chung các cuộc khủng hoảng kinh tế gây ảnh hưởng tiêu cực lên chất lượng cuộc sống của người lao động. Các cuộc khủng hoảng theo chu kỳ xuất phát từ sự suy giảm tỷ suất lợi nhuận dưới chủ nghĩa tư bản vì sự gia tỷ lệ tư bản bất biến (Constant capital - nguyên liệu thô, máy móc,...) so với tư bản khả biến (variable capital - tiền nhân công) [11]. Về cơ bản chúng ta có chu kỳ như sau [12] : I. Sự tích luỹ và tăng trưởng gia tăng - bùng nổ ! II. Tỷ suất lợi nhuận giảm dẫn đến khối lượng lợi nhuận và giá trị mới giảm - khủng hoảng sản xuất III. Đầu tư sụp đổ, sau đó đến việc sử dụng lao động và tiêu thụ - khủng hoảng tiêu thụ hay còn gọi là “thiếu nhu cầu có khả năng thanh toán” IV. Gây ra sự sụp đổ tài chính (thị trường chứng khoán, ngân hàng, bong bóng nhà ở,v.v.) và chính thức suy thoái ! V. Khối lượng lợi nhuận tăng lên do chi phí lao động giảm và đầu tư dừng lại. VI. Tỷ suất lợi nhuận tăng lên do cả tư bản hư cấu (fictitious capital) lẫn tư bản hữu hình (tangible capital) VII. Lặp lại Dưới chủ nghĩa xã hội, lợi nhuận không còn tồn tại vì người lao động được trả toàn bộ số giờ họ làm ra và chứng từ lao động chỉ có tác dụng lưu trữ sổ sách chứ không có tác dụng lưu trữ giá trị như tiền tệ dưới chủ nghĩa tư bản, khi bạn mua hàng tiêu dùng thì nó sẽ bị hủy bỏ. Vì vậy, dưới chủ nghĩa xã hội không có các cuộc khủng hoảng chu kỳ như dưới chủ nghĩa tư bản, đời sống nhân dân được đảm bảo, ổn định.

2.4.Sự giải phóng phụ nữ và các cộng đồng thiểu số

Các phong trào cộng sản và xã hội chủ nghĩa đã luôn đấu tranh cho quyền của phụ nữ và các cộng đồng thiểu số như người da màu, cộng đồng LBGTQIA+?, vì vậy dưới chủ nghĩa xã hội việc giải phóng họ khỏi sự áp bức là một trong những mục tiêu hàng đầu trong công cuộc cải cách xã hội.

2.5.Kiểm soát thời gian lao động

Vì là nền kinh tế kế hoạch được vận hành một cách dân chủ, nên nhân dân có thể kiểm soát thời gian lao động của mình. Chúng ta có thể cố gắng làm việc lâu hơn để nền kinh tế phát triển nhanh hơn hoặc làm việc ít hơn để có nhiều thời gian rảnh so với trước nhưng đổi lại chất lượng cuộc sống sẽ không tăng hoặc đi xuống, tùy vào mức độ giảm thời gian lao động. 2.6.Nhà nước và nền kinh tế thực sự do nhân dân làm chủ Như Lênin đã nói trong “Nhà nước và cách mạng” : “Việc vài năm một lần quyết định xem ai trong giai cấp thống trị sẽ đàn áp và nghiền nát nhân dân thông qua nghị viện — đó chính là bản chất thực sự của chế độ nghị viện tư sản, không chỉ trong các nền quân chủ lập hiến nghị viện, mà cả trong những nước cộng hòa dân chủ nhất.” [13]. Nhà nước tư sản, dưới bất kỳ hình thức nào, là công cụ của giai cấp tư sản - thiểu số, để đàn áp và thống trị lại giai cấp vô sản, tiểu tư sản, nông dân,... - các giai cấp và tầng lớp còn lại dưới chủ nghĩa tư bản. Vì vậy, không hề có sự dân chủ nào dưới chủ nghĩa tư bản. Hơn nữa, vì sản xuất nằm trong tay các cá nhân chứ không phải do toàn xã hội sở hữu, những người sản xuất - giai cấp vô sản và nông dân, không được quyết định sản xuất cái gì, thế nào, ra sao,... Trái lại, dưới chủ nghĩa xã hội, nơi quyền lực nhà nước thuộc về tay giai cấp vô sản, sự dân chủ chính trị thực sự mới xuất hiện, và với nền kinh tế kế hoạch được vận hành một cách dân chủ - sự dân chủ kinh tế được sinh ra.

3.Kết luận

Sự sụp đổ của chủ nghĩa tư bản là tất yếu, toàn nhân loại sẽ tiến lên chủ nghĩa xã hội và sau đó là chủ nghĩa cộng sản. Chúng tôi hy vọng rằng thông qua những lý do nêu trên, các độc giả sẽ có lửa để phấn đấu rèn luyện bản thân thành một người cộng sản kiên trung và kỷ luật. Trang xin chân thành cảm ơn các bạn đã dành thời gian đọc bài, các bạn hãy thả cảm xúc cho bài và chia sẻ nhé 🙏 ! Hẹn gặp lại trong bài viết tiếp theo - “Làm thế nào để trở thành một người cộng sản?” ✊🚩❤️